‘Less is More… van angst naar vertrouwen’ symposium op woensdag 1 november 2023
Symposium woensdag 1 november 2023
Na een paar jaren waarin veel activiteiten niet konden doorgaan, organiseert ENCA Nederland (de Nederlandse afdeling van het European Network of Childbirth Associations) voor de derde keer een symposium. Deze keer ontmoeten we elkaar in Cultuur- en Congrescentrum ‘Antropia‘, pal naast station Driebergen-Zeist. In 2016 verwelkomden we onder het hoofdthema ‘Less is More’ Ina May Gaskin, prof. dr. Raymond de Vries en Debra Pascali-Bonaro. In 2018 was ‘Oxytocine’ het kernonderwerp en ontvingen we dr. Kerstin Uvnäs Moberg, dr. Sara Wickham en Tine Greve. Dit jaar is de titel ‘Less is More… van angst naar vertrouwen’ en we hebben een mooi programma kunnen samenstellen.
Deze keer ligt de focus op de rol van angst en vertrouwen tijdens het bevallings- en geboorteproces. Hoe worden risico’s ingeschat en welke routines en handelwijzes zijn stimulerend of juist ondermijnend voor vertrouwen? De sprekers zullen ieder op hun eigen unieke manier bespreken hoe angst, stress en trauma samenhangen en hoe vertrouwen, empathie en compassie daar waardevol tegenwicht aan bieden. Via de plenaire sessies en in de workshops zullen we bovendien gezamenlijk onderzoeken hoe zowel bij de barende als bij de zorgverlener de eigen angst een rol kan spelen en welke inzichten en methodieken behulpzaam kunnen zijn bij de (co)regulatie van die angst. We verheugen ons op een mooi, gevarieerd programma dat wil uitnodigen tot actieve participatie en moedige zelfreflectie – welkom!
Sprekers zijn:
Ank de Jonge (hoogleraar Verloskundige Wetenschap Amsterdam UMC en UMCG, en verbonden aan de Academie Verloskunde Amsterdam Groningen)
Katarzyna Irena Veringa (mindfulness-trainer en supervisor vanuit Mind In Geboorte, gastdocent verloskundige academies Rotterdam en Maastricht)
Nienke Stoop (holistisch arts, voorzitter Stichting de Geboortenis, specialist BodyMind gezondheid in de eerste 1000 dagen, auteur van ‘Levenskracht – jouw eerste 1000 dagen in een nieuw licht’)
Sylvia von Kospoth (verloskundige, scenarist-regisseur en documentairemaker)
Is je interesse gewekt…? Dan hopen we van harte je te kunnen verwelkomen! We zetten ons met overgave in om er een prachtig symposium van te maken en waarderen het enorm als je je al vroeg registreert. Dat helpt ons om tijdig in te schatten wat er die dag nodig is en om alles organisatorisch en financieel in goede banen te leiden. Alvast veel dank voor je medewerking!
Onderstaand vind je de globale inhoud van de presentaties van het programma tijdens het ENCA-symposium op woensdag 1 november 2023.
Inhoud van de plenaire lezingen
Dr. Ank de Jonge
met vertrouwen een kind krijgen in een risicovolle omgeving
Het was nog nooit zo veilig om een kind te krijgen in Nederland. De meeste zwangeren hebben geen medische problemen en hebben een goede bevalervaring en de meeste baby’s worden gezond geboren. Toch is er ook nog nooit zoveel aandacht geweest voor wat er mis kan gaan. De focus in de geboortezorg ligt op steeds kleinere (reële of vermeende) risico’s en het aantal medische interventies stijgt. Tegelijkertijd komt zorg niet altijd terecht bij de vrouwen en baby’s die deze het hardst nodig hebben. In sommige groepen zijn de uitkomsten slechter dan in andere. Daarnaast is er een substantiële groep vrouwen die niet respectvolle zorg ervaren.
Kunnen we nog wel vertrouwen hebben in het geboortezorgproces? Hoe ondersteunen we zwangeren en hun families om de kans op goede uitkomsten te vergroten, zonder dat we angst een slechte raadgever laten zijn? En hoe geven we respectvolle, goede zorg aan alle vrouwen en hun families? Dit zijn de thema’s waarover Ank in haar plenaire lezing zal spreken.
Dr. Katarzyna Irena Veringa-Skiba
De kracht van mindful bewustzijn in de transitie naar het moederschap
Moeder worden is misschien wel een van de meest transformatieve periodes in het vrouwenleven. Deze transformatie is snel en veelomvattend, wat maakt dat vrouwen het vertrouwen in de goede afloop kunnen verliezen. Sterker nog, het dragen en de geboorte van het kind kunnen als een dreiging gaan voelen. De hersenen beginnen moeite te krijgen met het begrijpen van de signalen vanuit het lichaam en de geest. In het systeem ontstaat een mismatch in de interpretatie van wat als normaal of juist niet als normaal zou moeten worden ervaren. Zo ontstaat een neerwaartse spiraal van angst, waarin veilige situaties en processen als onveilig worden ervaren.
Dit proces veroorzaakt toxische stress bij de aanstaande moeder, met soms ernstige gevolgen voor haar en het ongeboren kind. Ook haar gedrag wordt er negatief door beïnvloed: er ontstaat vermijding van het ongeboren kind, van de uitdagingen van de baring en van het contact met de pasgeborene. Mindful bewustzijn is de meest krachtige remedie om deze neerwaartse spiraal te doorbreken.
In haar voordracht neemt Katarzyna de aanwezigen mee in de kracht van opmerkzaam aanwezig zijn ofwel mindful bewustzijn. Deze kennis is ontstaan door de samenwerking van verschillende disciplines, zoals klinische en boeddhistische psychologie en neurowetenschappen. Het probleem van angst in de perinatale periode is zodanig urgent dat hier voor iedere zorgverlener in de geboortezorgketen een dringende verantwoordelijk ligt. Nietsdoen is geen optie. Een kleine verandering in het nu kan grote gevolgen in het later hebben, zowel in positieve als in negatieve zin. Mindful bewustzijn en afgestemde aanwezigheid van de zorgverlener is daarom van onschatbare toegevoegde waarde in de periode rondom de geboorte.
Inhoud van de presentaties in de workshoprondes
Dr. Ank de Jonge
Kiezen en beslissen in de geboortezorg
Een vrouw maakt haar eigen keuzes tijdens zwangerschap en geboorte. Zo zou het moeten zijn. Om goede keuzes te maken, hebben vrouwen echter informatie nodig. Veel vrouwen ervaren dat er handelingen worden verricht zonder dat zij daarover zijn geïnformeerd of er toestemming voor hebben gegeven. Sommige vrouwen vinden dat ook niet erg. Betekent dat dat het dan ook niet nodig is om informatie te geven? Kunnen vrouwen een geïnformeerde keuze maken in spoedsituaties? Hoe vertalen we bevindingen uit onderzoeken naar de individuele situatie van vrouwen? Hoe vertellen we een vrouw over risico’s zonder haar zelfvertrouwen te ondermijnen? Hoe ondersteunen we haar om keuzes te maken?
In deze workshop zal Ank bevindingen presenteren van onderzoeken naar risico’s, verschillen in het gebruik van medische interventies en respectvolle geboortezorg. Ze bespreekt samen met de aanwezigen of zij deze bevindingen herkennen en hoe er zorg kan worden geboden die meer respectvol is en passend bij vrouwen en hun families.
Dr. Katarzyna Irena Veringa-Skiba
een oefening in mindful bewustzijn
In deze workshop zal Katarzyna een mindfulness-meditatie begeleiden. Tijdens deze oefening in opmerkzaamheid gaan de aanwezigen ontdekken wat de geest tijdens een dergelijke meditatie doet en hoe de beoefenaar daarin kan reguleren. Na afloop gaat Irena met de groep in gesprek over de ervaringen uit deze meditatie.
Nienke Stoop
Angstreductie middels hartcoherentie en polyvagaaltheorie
Het thema van deze workshop is stressregulatie en coregulatie, of anders gezegd: de fysiologie van veiligheid en verbinding. Daarbij komt aan bod hoe je een cliënt van angst naar vertrouwen kunt begeleiden met behulp van hartcoherentie.
Een belangrijke voorwaarde voor ontwikkeling en groei in de eerste 1000 dagen is de aanwezigheid van een betrokken ‘ander’, die responsief omgaat met de gevoelens en behoeften van het jonge kind. Bij voorkeur zijn dit de ouders. Ook de zorgprofessional kan echter zo’n belangrijke ‘ander’ zijn. Vanaf het contact met de verloskundige tot de consulten bij de jeugdverpleegkundige of arts op het consultatie bureau: de zorgprofessional kan één van de vele volwassenen zijn die het kind laat ervaren wat responsieve zorg en betrokkenheid is.
Wanneer zorgverleners begrijpen hoe zij in zichzelf via hun zenuwstelsel een staat van veiligheid en openheid kunnen ondersteunen, kunnen zij dit overbrengen op de ouders en de kinderen met wie ze werken. In deze workshop wordt uitleg gecombineerd met praktische oefeningen die eenvoudig te leren zijn en onder verschillende omstandigheden kunnen worden toegepast.
Sylvia von Kospoth
omgaan met moeders met een complexe voorgeschiedenis
Het spanningsveld in de zorg is momenteel niet de enige crisis. We leven in een veranderlijke wereld, waarin niets meer zeker is; zelfs het ongeboren leven staat onder druk.
Naar aanleiding van de documentaire ‘Goede moeders’ licht Sylvia tijdens haar lezing de waarde toe van de biologische band tussen moeder en kind. Ze zal vertellen over hoe de zorg in een ‘verwijscultuur’ is terechtgekomen en hoe zorgverleners in de ban kunnen raken van ‘het onderzoek’ en mantra’s als ‘veilige zorg’, ‘moeder en kind centraal’, ‘de beste zorg’. Sylvia begeleidt de aanwezigen bij het uitzoomen, om zo meer inzicht en overzicht te krijgen en zich vragend op te stellen.
Het bewaken van en de controle over de gezondheid van moeder en kind en de intercollegiale samenwerking vergen bewustwording, continue afstemming en dikwijls een extra inspanning van de zorgverlener. Dient die extra inspanning ook werkelijk de kwaliteit van zorg of worden zorgverleners meer en meer afhankelijk van technologische aansturing?
Is je interesse gewekt…? Dan hopen we van harte je te kunnen verwelkomen! We zetten ons met overgave in om er een prachtig symposium van te maken en waarderen het enorm als je je al vroeg registreert. Dat helpt ons om tijdig in te schatten wat er die dag nodig is en om alles organisatorisch en financieel in goede banen te leiden. Alvast veel dank voor je medewerking!
Onderstaand vind je achtergrondinformatie over de sprekers in het programma van het ENCA-symposium op woensdag 1 november 2023.
Prof. dr. Ank de Jonge
HOOGLERAAR VERLOSKUNDIGE WETENSCHAP AMSTERDAM UMC EN UMCG, VERBONDEN AAN DE ACADEMIE VERLOSKUNDE AMSTERDAM GRONINGEN
Ank de Jonge was de eerste verloskundige in Nederland die hoogleraar werd in Verloskundige Wetenschap. Zij ontving een VENI-subsidie voor onderzoek naar de uitkomsten van eerstelijns zorg en de thuisbevalling. Ze was projectleider van een groot gerandomiseerd onderzoek naar het nut van routine echoscopie in het derde trimester van de zwangerschap (de IRIS-studie) en van het INCAS-project, waarin pilots van integrale geboortezorg zijn geëvalueerd. Ook leidde zij de SWING-studie, waarin onder andere multidisciplinaire intervisie werd ontwikkeld. Momenteel is ze projectleider van de VOICE-studie. Daarin wordt gekeken naar de variatie in de organisatie van geboor-tezorg. Tevens leidt ze het COMIC-project, waarin bouwstenen worden ontwikkeld voor de implementatie van continuïteit van zorg. Namens de International Confederation of Midwives (ICM) is zij lid van de WHO Technical Working Group on Maternal and Perinatal Death Surveillance and Response. Kernthema’s zijn steeds risicoselectie, respectvolle geboortezorg, zwangeren in kwetsbare situaties en continuïteit van zorg. Naast dit alles staat ze nog steeds ‘met de voeten in de klei’ als eerstelijns verloskundige bij verloskundigenpraktijk Vondelpark in Amsterdam.
MINDFULNESS-TRAINER EN SUPERVISOR vanuit Mind in geboorte, GASTDOCENT verloskundige academies van rotterdam en maastricht
Katarzyna Veringa is onlangs aan de Universiteit van Amsterdam, Faculteit Maatschappij- en Gedragswetenschappen, gepromoveerd op het onderwerp ‘Angst voor de bevalling en de effecten van mindfulness’. Ze heeft daarmee ruimschoots ervaring, aangezien ze tot 2014 in haar eigen maatschap eerstelijns verloskundige was, waarvoor ze in 1992 cum laude afstudeerde. Sindsdien heeft ze zich meer en meer toegelegd op mindfulness. Ze is oprichter van het Mindfulness Instituut voor de Geboortezorg, genaamd Mind In Geboorte, en gastdocent over baringspijn vanuit de neurowetenschappen bij de verloskundige academies in Rotterdam en Maastricht. Vanuit haar huidige onderneming is ze bovendien trainer en supervisor voor Mindfulness-Based Stress Reductie, Mindfulness-Based Childbirth & Parenting (Fear) en Mindfulness-Based Cognitive Therapy.
HOLISTISCH ARTS, VOORZITTER STICHTING DE GEBOORTENIS, SPECIALIST BODYMIND GEZONDHEID EN AUTEUR
Nienke Stoop is Holistisch Arts en gespecialiseerd in de optimalisatie van gezondheid en vruchtbaarheid vanaf pre-conceptie, met speciale aandacht voor de eerste 1000 dagen van het leven. Zij is mede-oprichter van Stichting de Geboortenis en is sinds 2008 werkzaam in haar praktijk voor Integrale Gezondheid in Zutphen. In haar werk combineert zij eeuwenoude inzichten uit Oosterse geneeswijzen met de nieuwste technologische ontwikkelingen uit de kwantumfysica en westerse geneeskunde. Zij benadrukt de eenheid van lichaam en geest, en slaat een brug tussen wetenschap en spiritualiteit, complementaire en reguliere geneeswijzen, filosofie en geneeskunde. In menselijke taal maakt zij complexe fysiologie tastbaar. Als arts, acupuncturist, coach en counselor begeleidt zij stellen met een langdurige kinderwens en onbegrepen onvruchtbaarheid bij het herstellen van hun vruchtbaarheid en de vervulling van hun diepste verlangen. Moeders met een missie ondersteunt zij in het bereiken van gezondheid van lichaam en geest, zodat zij hun potentieel kunnen vervullen. Nienke is auteur van het boek ‘Levenskracht, jouw eerste 1000 dagen in een nieuw licht’ (2021).
VERLOSKUNDIGE, SCENARIST-REGISSEUR EN DOCUMENTAIREMAKER
Sylvia von Kospoth is geboren in Amsterdam en studeerde af aan de Theaterschool in Amsterdam. Ze werkte ze als scenarist-regisseur-docent in binnen- en buitenland. In de theaters in Reykjavik werkte zij van 1989 tot 2000. Uiteindelijk keerde ze definitief terug naar Nederland en van 2002 tot 2007 studeerde ze verloskunde in Amsterdam. Na afronding van de studie vertrok ze naar Harlingen, alwaar zij de verloskundepraktijk overnam. In 2021 maakte ze met regisseuse Jorien van Nes de televisiedocumentaire ‘Goede moeders.’ Deze documentaire behoorde bij de drie best bekeken docu’s uit 2021. In december 2022 werd Sylvia genomineerd voor de Vroeg-prijs vanwege haar durf om als verloskundige buiten haar eigen vakgebied te kijken en te denken.
Is je interesse gewekt…? Dan hopen we van harte je te kunnen verwelkomen! We zetten ons met overgave in om er een prachtig symposium van te maken en waarderen het enorm als je je al vroeg registreert. Dat helpt ons om tijdig in te schatten wat er die dag nodig is en om alles organisatorisch en financieel in goede banen te leiden. Alvast veel dank voor je medewerking!
